Осыдан екі жыл бұрын ҚазжолҒЗИ мамандары Қазақстан жолдары туралы деректерді бірыңғай электрондық базаға цифрландыру бойынша жұмыстарды бастап кеткен болатын. Институттың мәліметінше, жүйеде республика бойынша 16 мың шақырымнан астам жол туралы ақпарат бар.
Биыл цифрлық паспорттау жалпы ұзындығы 5 мың шақырымнан асатын Астана, Атырау қалалары және Атырау облыстарының жолдарын қамтыды, ал 2025 жылы орталық және оңтүстік өңірлердің жолдарын цифрландыру жоспарланып отыр. Цифрлық паспорттау – бұл жолдың әр учаскесі туралы ақпаратты жинау, өңдеу және сақтау жүйесі, ұзындығы, жабыны, санаты, таңбалаудың болуы және басқа инфрақұрылымдық элементтер сияқты параметрлерді қамтиды. Арнайы жылжымалы зертханалар деректерді жинайтын жоғары дәлдіктегі камералармен және сенсорлармен жабдықталған, содан кейін олар өңделеді және жол желілерін басқару жүйесіне енгізіледі.
«Жол желілерін басқару жүйесі жолдар мен инфрақұрылым туралы деректерді сақтап қана қоймай, жолдардың жай-күйі мен қауіпсіздігін диагностикалауға, бағалауға мүмкіндік береді. Мысалы, жүйеде Астанадағы көшелер бойындағы ағаштардың санын білуге немесе шекаралардың ұзындығын есептеуге болады. Бұл жол – пайдалану ұйымдарына жолдардың жай-күйі және оларды жаңарту қажеттілігі туралы өзекті ақпаратты жедел алуға көмектеседі», – деп атап өтті ҚазжолҒЗИ автомобиль жолдарын диагностикалау басқармасының басшысы Данияр Көшімханов.
Мамандар жол желісіндегі өзгерістерді есепке алу үшін үнемі тексеріп отыру қажет екенін айтады. Мысалы, Астанада қайта паспорттау жеті жыл ішінде жолдардың ұзындығы 869 км-ден 1145 км-ге дейін ұлғайғанын анықтады.
Цифрлық паспорттау енгізілген алғашқы қалалардың бірі Ақтөбе болды. Мұнда жолдарды цифрландыру жергілікті билікке оларға қызмет көрсетуге қаражат жетіспеушілік мәселесін шешуге көмектесті. Данияр Көшімханов деректердің қарапайым тапшылығы жолдардың сапасы мен қауіпсіздігіне әсер ететін қыста жолдардың тиісті күтімін қамтамасыз етуге мүмкіндік бермегенін атап өтті.
«Деректерді түзетіп, жолдардың нақты ұзындығы мен түріне сәйкес бюджетті қайта бөлгеннен кейін Ақтөбе магистральдық көшелерге де, тұрғын алаптардағы жолдарға да қызмет көрсету үшін қаражатты дәлірек бөле алды. Бұл қаражат тапшылығын болдырмауға және өткен маусымда жолдарға сапалы қысқы қызмет көрсетуге мүмкіндік берді. Түзетудің нәтижесінде техниканы жаңартып, жабдықтар мен материалдарды жеткілікті мөлшерде сатып алуға мүмкіндік туды», – деп атап өтті сарапшы.
Деректерді түзетіп, бюджетті нақты ұзындыққа сәйкес қайта бөлгеннен кейін Ақтөбе әкімшілігі тұрғын алаптардағы магистральдық көшелер мен жолдарға қызмет көрсетуге қаражатты дәлірек бөле алды. Бұл бюджет тапшылығын болдырмауға ғана емес, сонымен қатар жолдарға қысқы қызмет көрсетуді жақсартуға мүмкіндік берді.
Цифрлық паспорттауды енгізу Қазақстанның жол инфрақұрылымын цифрландыру мен реформалаудағы маңызды қадам болды. Жол деректерін дәл есепке алу және үнемі жаңартып отыру бюджет қаражатын тиімдірек пайдалануға, өзгерістерге уақтылы жауап беруге және жолдарға қызмет көрсету сапасын арттыруға мүмкіндік береді.
