Қозыбаев университеті ұлттық игіліктер геномикасы бастамасын іске қосады
Қозыбаев университеті заманауи геномдық технологияларды пайдалана отырып, Қазақстанның бірегей түрлерін зерттеуге және сақтауға бағытталған «Ұлттық игіліктер геномикасы» ауқымды жобасының басталғаны туралы хабарлайды.
Бұл жоба – Мемлекет басшысының университеттерді озық ғылыми-зерттеу орталықтарына трансформациялау жөніндегі тапсырмаларын іске асырудағы маңызды қадам, деп мәлімдейді ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің баспасөз қызметі.
Жоба геномика саласындағы жетекші әлемдік маман, профессор Род Вингпен (Director of Arizona Genomics Institute; Professor and Eugene Butler Endowed Chair, AAAS Fellow, CSSA Fellow; Full Professor, KAUST, Saudi Arabia) серіктестікте іске асырылуда. Бастама шеңберінде өңірде мекендейтін сирек кездесетін және осал түр – Каспий итбалығынан бастап Қазақстанның ұлттық игіліктерінің ДНҚ-сын ретке келтіру жоспарлануда.
Бағдарламаның бастамашысы және үйлестірушісі – өсімдіктер геномикасы бойынша маман, доктор Сәуле Мусурова. Сондай-ақ жобаға құрылымдық биологияға маманданған физик доктор Влада Харченко (Альберт Эйнштейн Медицина колледжі, Нью-Йорк, АҚШ) қатысады.
Доктор Харченко биотехнологияда бірегей сараптамаларға ие және жобаға тек зертханалық зерттеулерде ғана емес, сонымен қатар білім беру қызметінде де қосылады: ол студенттерге генетика және биотехнология саласындағы қазақстандық ғалымдардың жаңа буынын қалыптастыруға көмектесетін дәрістер мен семинарлар өткізеді.
«Ұлттық игіліктер геномикасы» жобасының мақсаты:
- Сирек кездесетін түрлердің геномдарының реттілігін аяқтау, бұл олардың генетикалық әртүрлілігін зерттеуге және сақтау стратегияларын жасауға мүмкіндік береді.
- Ұзақ мерзімді биоәртүрлілікті сақтау бағдарламалары үшін пайдаланылатын генетикалық ақпарат базасын құру.
- Заманауи технологияларды қолдану – ДНҚ-ны алу және талдау үшін Қазақстандағы және Arizona Genomics Institute (AGI) қуатын және жергілікті платформаларды пайдалану.
- Білім беру бастамаларын дамыту – жетекші әлемдік ғалымдармен дәрістер мен тәжірибелік сабақтар арқылы оқу процесіне халықаралық тәжірибені енгізу.
Зерттеудің негізгі нысандары:
- Грейг қызғалдағы – Қазақстанның бірегей өсімдігінің генофондын қорғау үшін реттілігін анықтау.
- Каспий итбалығы – климаттық өзгерістердің түрдің геномдық тұрақтылығына әсерін зерттеу.
Қазақстан қар барысы, Грейг қызғалдағы және Каспий итбалығы сияқты флора мен фаунаның бірегей түрлерінің отаны болып табылады. Бұл түрлер экологиялық, мәдени және ғылыми құндылықты білдіреді.
